سمنک ؛ خوراک نوروزی افغانستان
یکی از خوراک های نوروزی مشهور وکهن در افغانستان “سمنک” است.خوراکی که ریشه وپیشینه ای به قدمت نوروز دارد ومعمولا پخت آن را زنان ودختران برعهده دارند وکار دسته جمعی است. روند تهیه وپخت سمنک زمان بر است وبه همین دلیل بخشی از فرهنگ سمنک پزی، گرد هم آیی ودور هم جمع شدن بانوان ودختران جوان پیشاپیش نوروز است تا هم دورهمی وبه اصطلاح افغانستان میله باشد وهم دورهم وباهم این خوراک را تهیه کنند،چون کار یک نفر نیست وباید همه دست به دست هم بدهند. سمنک بخشی از آیین های نوروزی افغانستان است وزنان هنگام پخت آن معمولا ترانه مشهوری فولکوریک سمنک را می خوانند.ترانه ای که از سالها وسده های پیش واز دل فرهنگ نوروزی مردمان این بخش از آسیا وبه ویژه زنان ودختران می آید. آنان دورهم جمع شده ، سمنک می پزند ومی خوانند: سمنک در جوش ما کفچه زنیم/ دیگران در خواب ما دفچه زنیم/ سمنک فصل بهار است/ میوه شب زنده دار است/ این خوشی سال یک بار است/ سال دیگر یا نصیب واما طرز تهیه سمنک :
چهارمغز(گردو) با پوست ۲۰۰ گرام
دانه گندم نیم کیلو
چهارمغز و پسته پوست شده۲۰۰ گرام برای تزین
آرد گندم دو کیلو
مرحله اول سبز کردن گندم
ابتدا گندم را به دقت پاک كنید و با آب سرد بشویید، سپس گندم ها را با مقداری آب طوری كه به اندازه بند انگشت روی آنها را آب بگیرد برای ۲ تا ۳ روز تر(خیس) کنید و در طول این مدت چندبار آب آن را عوض كنید تا وقتی که در گندم‌ها جوانه پدیدار شود سپس آنها را درچلو صاف انداخته به روی آن آب تازه و یخ بریزید و صبر كنید تا آب آن كاملاً برود. بعد یک دستمال پاک و نازك را كاملا با آب ترنموده گندم‌ها را در آن ریخته ودستمال را درظرفی قرار بدهید و روی گندم را هم با دستمال تردیگر بپوشانید و روزی یكی دو بار كمی آب روی دستمال بپاشید. دقت كنید كه آب زیادی در ظرف زیر گندم جمع نشود و فقط گندم و دستمال مرطوب باشد تا وقتی گندم‌ها ساقه پیدا كند وقتی ساقه سفید گندم جوانه زد قبل از آن‌كه ساقه شكسته شود و سبزی ساقه نمایان شود آن را برای سمنک آماده كنید
مرحله دوم گرفتن شیره گندم و پختن سمنک
گندم‌های جوانه‌زده را ۲ بار از ماشین گوشت کشیده بعد ۶ تا ۸ گیلاس آب شیرگرم روی آنها بریزید و یا با مقداری آب در میکسر مکس کنید بعد آن را در چلوصافی بریزید و باد دست مشت اش کنید تا شیره گندم با آب کاملاازآن خارج شود. تفاله‌های باقیمانده گندم در چلو صاف را با دوگیلاس آب مخلوط نموده و دو باره آن را از چلوصاف بکشید تا شیره باقیمانده هم از گندم ها خارج شود.
آرد را در دیگ مناسبی كه گنجایشش راداشته باشد بریزید .سپس به شیره گندم مقداری آب اضافه كنیدتا آرد را بتوانید كاملاً در آن حل كنید و مایع رقیق باشد و دیگ را روی حرارت بگذارید ودوامدار شور بدهید تا مایع جوش بیاید و غلیظ شود. باید دقت كنید كه زیر مایه نگیرد و آرد کلوله نشود. شور دادن(همزدن) را آنقدر ادامه دهید تا آب آن به كل تمام شود و به شكل حلوا درآید و مانند حلوا آن را كمی سرخ كنید.بدون اضافه نمودن روغن و شکر؛ چون این حلوا خود شیرینی طبیعی دارد. بعد مقداری آب شیرگرم را به تدریج داخل حلوا بریزید و با دقت (مرحله مهم) خوب شور بدهید(هم بزنید) تا آرد های کلوله‌شده كاملاً حل شود.
حالا چهارمغزها را با پوست شسته و آن را در دیگ سمنک اضافه كنید و با دقت به صورت مداوم آن را به هم بزنید تا كمی غلیظ شود و به شكل سمنک درآید. بعد دیگ سمنک را با حرارت خیلی كم یا در داخل داش اگر دیگ سمنک كوچك باشد و در داش جا شود به دم بگذارید بعد از یك ساعت سمنک حاضر میباشد.
دقت كنید گندم‌ها از نوع مرغوب و سالم و تازه باشد تركردن گندم به مدت ۲تا ۳ روز بستگی به گرمی و سردی هوا و محیط دارد و فصل آن خیلی مهم است در گرمی ۲ روز کافی میباشد.جنس دستمال باید حتماً نخی باشد و پلاستیک نداشته باشد چون نخ نم را نگه می‌دارد و تکه غیرنخی زودتر خشك میشود.با اسپری می‌توانید به روی دستمال آب بپاشید تا یكنواخت تمام دستمال نمدار شود.
مدت جوانه زدن ساقه نیز بستگی به گرما و سرمای محیط متغیر میباشد دقت كنید كه ساقه سبز نمایان نشود كه اگر این‌گونه شود سمنک مزه سبزی می‌گیرد و شیرینی آن كم میشود.باید شیره گندم و آب شیرگرم را كاملاً به هم زد تا مخلوط شود و کلوله نداشته باشد.نظر به مقدار سمنک تعداد افرادی كه سمنک را هم میزنند، باید بیشتر باشد چون مداوم باید هم زده شود و كار یك نفر نیست كه مداوم آن را هم بزند و ممكن است سمنک ته بگیرد.دم دادن سمنک به بهبود آن كمك می‌كند و مرحله مهمی میباشد به شرط آن‌كه حرارت خیلی كم باشد.
