بسیاری از پناه جویان افغانستان درپاکستان درمعرض انواع برخوردهای دولت این کشور قرار دارند. شمارزیادی از شهروندان افغانستان که ازجمله پس از تسلط دوبارهء تالبان به این کشور گریخته اند، ازجمله اعضای دولت پیشین، خبرنگاران وفعالان مدنی واجتماعی با دستگیری وآزار واذیت پولیس این کشور مواجه شده اند.پیش ازاین سازمان عفو بین الملل به مناسبت روز جهانی پناهندگان اعلام کرد که دولت پاکستان باید فوراً دستگیری و آزار و اذیت خودسرانه پناهجویان افغانستان را که بسیاری از آنها از آزار و اذیت تالبان فرار می کنند، متوقف کند.
در سال‌های اخیر، بسیاری از شهروندان افغانستان که پس از تسلط طالبان در ترس از آزار و اذیت به سر می بردند، به پاکستان گریخته‌اند، جایی که در معرض موج‌هایی از بازداشت‌های خودسرانه، دستگیری و تهدید اخراج قرار گرفته‌اند. به دلیل تأخیرهای قابل توجه در روند ثبت نام، اکثر آنها کارت های اثبات ثبت (PoR) را ندارند، مدرک هویتی که به پناهندگان افغانستان اجازه می دهد تا به طور منظم در پاکستان بمانند. بسیاری از آنها با روادید عادی وارد پاکستان شده اند که پس از وردودشان به خاک پاکستان، زمان منقضی شده است.
با اینکه این موضوع بسیاری نگران کننده است اما وضعیت پناهندگان افغان در پاکستان مورد توجه بین المللی قرار نمی گیرد. آنها نمی توانند به سرزمین شان برگردند یا به طور دائم در پاکستان بمانند وبنابراین در موقعیت دشواری گرفتار می شوند که هیچ راه گریزی از آن وجود ندارد.
دینوشیکا دیسانایاکه، معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در آسیای جنوبی است، گفته است: وضعیت حقوقی مبهم و فرآیندهای دشوار آنها برای پناهندگی یا جابجایی در کشور ثالث آنها را آسیب‌پذیرتر کرده است. حسین* کارمند سابق وزارت داخله در افغانستان، در سال 2022 پس از فرار از دست طالبان در کابل به همراه خانواده اش به پاکستان گریخت. او اخیراً دستگیرو بازداشت شد و از سوی مقام های پاکستانی مورد آزار و اذیت قرار گرفت.
در فبروری 2023، پولیس به خانه حسین در اسلام آباد و همچنین خانه های چند خانواده افغانستان در همسایگی اش یورش برد و غارت کرد. او می‌گوید حدود ساعت 10 شب به او دستبند زده و اورا به پاسگاه پولیس آورده‌اند و در آنجا در مورد وضعیت مهاجرت، شغل و ودیدگاه او،از او بازجویی کرده اند. حدود 20 پناه جوی دیگرافغانستان نیز بازداشت و به این مرکز پولیس آورده شدند.آنها گفته اند که پولیس پاسپورت و کیف پول ما را از ما گرفتند و سپس بدن ما را چندین بار بازرسی کردند. آنها حتی ما را که ویزای معتبر داشتیم و به صورت قانونی در کشور بودیم را بازداشت کردند.»
کشورهایی از جمله ایالات متحده آمریکا، کانادا، بریتانیا و آلمان که طرح‌های ویژه جابه‌جایی را برای شهروندان افغانستان مواجه با آزار و اذیت تالبان ارائه کرده‌اند، در داخل افغانستان برای آنها ویزه صادر نمی‌کنند، در عین حال، روند صدور ویزه برای آنها در پاکستان نیز پیچیده و طولانی با انتظار چندین ماهه است.
به عنوان مثال، در اکتوبر 2022 آلمان یک برنامه پذیرش بشردوستانه برای پناه جویان در معرض آزار و اذیت تالبان راه اندازی کرد که هدف آن آوردن 1000 شهروندافغانستان در ماه به آلمان بود. به گفتهء منابع رسانه ای، تا جون 2023 این برنامه هنوز کسی را به آلمان نبرده بود و شهروندان افغانستان که مقام های آلمانی به آنها گفته بودند، برای رسیدگی به ویزای خود به پاکستان سفر کنند، هنوز در آنجا هستند.
پناه جویان افغانستان که به دنبال پناهندگی هستند، هنگام تلاش برای دریافت مدرک ثبت نام از (UNHCR) باید یک پروسه طولانی مدت را تحمل کنند. این تاخیرها همراه با تمدید طولانی مدت ویزا از سوی دولت پاکستان، آزار و اذیت پولیس و سایر مقامات را برای اخاذی از آنها آسان تر می کند – اقداماتی که در سراسر پاکستان گزارش شده است، از جمله در سند، کراچی، پیشاور، چمن، و کویته، در میان دیگران.
پناه جویان افغانستان که با عفو بین‌الملل صحبت می‌کردند، گفتند که احساس می‌کنند حق آزادی بیان آنها به میزان قابل توجهی محدود شده است، زیرا به دلیل وضعیت حقوقی نامطمئن خود نمی‌توانند علناً در مورد چالش‌هایی که با آن روبرو هستند شکایت کنند. وضعیت به ویژه برای زنان و دخترانی که هم در افغانستان و هم در پاکستان با تبعیض روبرو هستند، وخیم است.
