امروز یازدهم اردیبهشت سالروز درگذشت شخصیتی یگانه در عرصه فرهنگوهنر معاصر ایران است؛ کیومرث صابریفومنی که مردم او را با نام آشنای «گلآقا» میشناسند و هفتهنامهاش بههمین نام سالها یکی از پرخوانندهترین نشریات تاریخ معاصر کشور بوده است.
به گزارش روزنامه قدس:
کیومرث صابریفومنی هفتم شهریور سال۱۳۲۰ در صومعهسرا از توابع فومنات استان گیلان بهدنیا آمد. دانشآموخته کارشناسیارشد رشته ادبیات تطبیقی از دانشگاه تهران بود و در دبیرستانهای تهران به آموزگاری زبان و ادبیات فارسی اشتغال داشت. همزمان با معلمی، در مجله «توفیق» فعالیت میکرد و مدتی نیز معاونتسردبیری آن را برعهده گرفته بود. «توفیق» هفتهنامه فکاهی و طنزآمیز موفقی بود که نزدیک ۵۰ سال (در فاصله سالهای ۱۳۰۲ تا ۱۳۵۰) هر پنجشنبه منتشر میشد و مخاطب بسیاری هم در میان فرهیختگان و هم در میان عموم مردم داشت.
صابریفومنی پس از انقلاب مدتی مدیرکل بازرگانی وزارت آموزشوپرورش در دولت او در سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۹ ستون ویژهای در روزنامه اطلاعات داشت که با نام «دو کلمه حرف حساب» نوشتههای طنزآمیز سیاسی خود را در آن منتشر میکرد. نوشتههای این ستون با نام مستعار «گلآقا» منتشر میشد و همین نام بود که صابریفومنی آن را بر هفتهنامه طنز جدید خود گذاشت. «گلآقا» نام نشریهای شد که در تاریخ مطبوعات ایران جاودانه ماند و نوع ویژهای از طنز را پیش روی مخاطب گذاشت که قبل و بعد آن نمونهای همسطحش نمیتوان سراغ گرفت. شخصیتهای طنزآمیزی که در نوشتههای «دو کلمه حرف حساب» با نامهایی همچون «شاغلام»، «مشرجب»، «غضنفر» و… ساخته شده بودند، در نشریه «گلآقا» نیز ادامه پیدا کردند و دستمایه طنزهای درخشان و کارساز سیاسی و اجتماعی شدند.
نخستین شماره هفتهنامه «گلآقا» در نخستین روز آبان سال ۱۳۶۹ منتشر شد و انتشار آن حدود ۱۲ سال ادامه یافت. مؤسسه «گلآقا» علاوه بر انتشار هفتهنامه، ماهنامه و سالنامه نیز منتشر میکرد و در حوزه کودکونوجوان نیز با انتشار هفتهنامه «بچهها گلآقا» فعال بود. انتشارات گلآقا نیز ویژه کتابهای طنز و کاریکاتور در همین مؤسسه بنیانگذاری شد.
دومین روز آبان سال ۱۳۸۱ واپسین شماره هفتهنامه گلآقا منتشر شد. کیومرث صابریفومنی بدون نام مستعار همیشگیاش سرمقاله شماره ۵۴۸ نشریه را نوشت و در آن از تصمیم خود برای پایانیافتن کار هفتهنامه گلآقا بهدلایل نامعلوم خبر داد.
طنزها و کاریکاتورهای «گلآقا» ویژگیهای منحصربهفردی داشت؛ نوشتهها و تصویرهای این نشریه به نقد جدی فضای سیاسی و اجتماعی کشور و حتی اموری مثل سیاستخارجی و… بهزبانی ساده و طنزآمیز میپرداخت و این انتقادها همواره درآمیخته با انصاف و ادب و امیدبخشی و شادیآفرینی بود. گفته میشود هنر کیومرث صابریفومنی این بود که با طنزهای خود سطح تحمل مسئولان دولتی را بالا برد و بدینترتیب نوشتهها و تصاویرش در عین گزندگی بهشدت تأثیرگذار بود. همچنین تسلط والای صابریفومنی بر زبان و ادبیات فارسی موجب شده بود در هر شماره از هفتهنامه، خودش نیز شعرها و نثرهای طنزآمیزش را در کنار آثار همکارانش منتشر کند؛ شعرهایی که از نظر ادبی بیعیبونقص هستند و نثرهایی که نمونهای از نثر سالم و روان و پویای معاصر بهشمار میآیند. همه این ویژگیهای فرمی در خدمت محتوایی بود که از شناخت دقیق دغدغههای روز مردم سرچشمه میگرفت.