ٍ
جامعه

فیلم پتهان و دموکراسی آسیب پذیر هندوستان

حسین پویا

سیستم سیاسی هند یکی از بزرگترین دموکراسی های جهان است. به برکت راهنمایی های رهبرانی چون مهاتما گاندی، جواهر لعل نهرو، ایندرا گاندی و حزب بزرگ کنگره ملی هند، سیستم دموکراسی در هند از موفق ترین سیستم های سیاسی در منطقه بوده است. جمعیت میلیاردی هند از تنوع بسیار قومی، مذهبی و زبانی برخوردار است. سیستم سیاسی ای که توسط رهبران دوراندیش هند پایه گذاری شد به خوبی این تنوع و رنگارنگی را نمایندگی می کرد.

حزب حاکم بهارتیا جنتا پارتی یا بی جی پی در سال ۱۹۸۰ میلادی با دیدگاه های افراطی و ملی گرایانه بر محور مذهب هندو پایه گذاری شد و بزودی مسیر رشد و قبضه قدرت سیاسی را پیمود. این حزب ملی گرا هند را فقط کشور هندو ها می داند و با سایر اقلیت های مذهبی و مخصوصن مسلمانان رابطه خوبی ندارد. شهرت بی چی پی در پی تخریب مسجد بابری توسط این حزب در بین هندو ها بالا گرفت.

نریندرا مودی نخست وزیر فعلی در سال ۲۰۰۱ سر وزیر ایالت گجرات بود و در زمان حاکمیت او در این ایالت شورش های مذهبی بوقوع پیوست که طی آن صد ها نفر از مسلمانان این ایالت توسط هندو های افراطی کشته شدند. آقای مودی متهم است که برای حفاظت از جان شهروندان مسلمان در این ایالت هیچ اقدامی نکرده است. خود او دست داشتن در شورش ها را رد می کند، در حالی که دستیار او به ۲۸ سال زندان محکوم شده است.

سیاست های ملی گرایانه آقای مودی پس از دو دور پیروزی در انتخابات و بدست گرفتن زمام مملکت همچنان ادامه دارد. پیروزی حزب بی جی پی با رهبری مودی مایه نگرانی اقلیت های مذهبی و به خصوص مسلمانان شده است.

سیاست های دولت مودی بر سه ستاره مشهور سینمای هند شاهرخ خان، سلمان خان و عامر خان هم بی تاثیر نبوده است. باری عامر خان در یک مصاحبه گفته بود که او از لحاظ امنیت جانی اش نگران است و از اینکه جامعه از حالت تحمل و مدارای مذهبی که خاص سیستم دموکراسی هند است و بسوی ناشکیبایی می رود، نیز سخن گفته بود. سخنان عامر خان موجی از تظاهرات هندو های افراطی را بر علیه او بر انگیخته بود.

سلمان خان هم زمانی آماج تنفر افراطی های هندو قرار گرفت. جمعیت تظاهر کننده در مقابل خانه او خواستارآن شدند تا او و خانواده اش با ترک هند به پاکستان بروند.

سلیم خان پدر سلمان خان که هنرپیشه و نویسنده مشهوری است در واکنش به این خواسته گفته بود که کاش خواستار رفتن شان به افغانستان می شدند، چون آنجا ملک آبایی شان هست.

آقای مودی یک بار برای نشان دادن حسن نیت اش به این سه خان معروف سینما با آن ها در یک برنامه تلویزیونی شرکت کرد و مدنی با آن ها گفتگو کرد.

گراف شاکی بودن چهره های مشهور مسلمان از سیاست های هندو محور دولت مودی روز به روز بالا می رود.

دکتر راحت اندوری شاعر و ترانه سرای معروف هندی که در سال ۲۰۲۰ بر اثر کرونا جان سپرد در تقابل با سیاست های دولت شعر های زیادی سروده است. او که دکترای ادبیات زبان اردو داشت و به همین زبان شعر می سرود در مجالس مشاعره با زبان کنایه و ایما و اشاره از دولت بر سرکار انتقاد می کرد.

اگر خلاف ہیں، ہونے دو، جان تھوڑی ہے

یہ سب دھواں ہے، کوئی آسمان تھوڑی ہے

لگے گی آگ تو آئیں گے گھر کئی زد میں

یہاں پہ صرف ہمارا مکان تھوڑی ہے

میں جانتا ہوں کہ دشمن بھی کم نہیں لیکن

ہماری طرح ہتھیلی پہ جان تھوڑی ہے

ہمارے منہ سے جو نکلے وہی صداقت ہے

ہمارے منہ میں تمہاری زبان تھوڑی ہے

جو آج صاحبِ مسند ہیں، کل نہیں ہوں گے

کرائے دار ہیں، ذاتی مکان تھوڑی ہے

سبھی کا خون ہے شامل یہاں کی مٹی میں

کسی کے باپ کا ہندوستان تھوڑی ہے​

این غزل سراسرهشدار و انتقاد است. در مصرع آخری شاعر به مبارزات آزادی هند اشاره کرده می و گوید:

” خون همه در خاک این سرزمین ریخته

هندوستان مال (شخصی) پدر کسی نیست”

فیلم پتهان با بازی شاهرخ خان در نقش اول در چنین حال و هوایی اکران شد. جماعت هایی از هندوان افراطی این جا و آن جا صحبت از بایکوت فیلم می کردند و در زمان اکران هم در نقاطی آشوب های کوچکی بر پا شد.

من به محتوای فیلم کاری ندارم اما استقبال عمومی در داخل هند و هم در کشور های خارجی نشان از موفقیت بی نظیر و تاریخی این فیلم در گیشه دارد. استقبال بی پیشینه مردم از فیلم پتهان در شرایط فعلی نشان دهنده این است که سیاست های افراطی دولت بی جی پی دموکراسی تکثر گرا و نهادینه شده در عمق جامعه را تضعیف نتوانسته است.

شاهرخ خان در آخر یک کنفرانس مطبوعاتی بخاطر موفقیت فیلم به شکل تلویحی و سر بسته با اشاره به رشد افراط گرایی گفت ما هدف مان از ساختن فیلم آوردن شادی به دل های مردم است. همدیگر را بدون درنظر داشتن مسائل حاشیه ایی دوست داشته باشیم.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا