فرهنگ و اندیشهقلمرو فارسی
درنگی برسالنامهء فرگرد
درنگی برسالنامهء فرگرد
رسول عظیمی
با_طنز_موافقیم_با_توهین_نه !
اخیرا با تماس یکی از دوستان فرهنگی از چاپ شدن نخستین شماره سالنامهء فرگرد مطلع شدم و پس از جستجوی کوتاه به نسخهء پی دی اف این سالنامه دست یافتم و شماری از مقالات و نوشته هایش را مطالعه نمودم . از آنجائیکه هر اثر چاپی،صوتی و تصویری از جهات مختلف توسط مخاطبین مورد نقد و بررسی قرار میگیرد بناء به عنوان یک مخاطب و خواننده این سالنامه نکاتی چند را با مسئولان و خواننده گان در میان میگزارم ، امید است سبب ایجاد انگیزهء مزید جهت مطالعه این اثر و بقیه آثار ادبی و تاریخی گردد.
سالنامهء فرگرد با رویکرد تاریخی،ادبی،فرهنگی مطالب و موضوعات منتشره اش را در چهار بخش مجزا ( توسعه و گردشگری ، تاریخ و ادبیات ، فرهنگ و هنر و شخصیت شناسی ) به مخاطبان ارائه نموده و با پردازش کلی به موضوعات در هر بخش ، نویسنده گان سعی نموده اند تا آثار ، بناها و شخصیت های معرفی شده را با جمع آوری مطالب و معلومات از منابع مختلف بگونهء درست و همه جانبه معرفی کنند.
در بخش نخست سالنامه ، نویسنده گان با پرداختن به هنر معماری دورهء تیموریان و معرفی منار جام جاذبه های توریستی و گردشگری را به بررسی گرفته و سپس نیم نگاهی به تاریخ غوریان نموده و در ادامه جایگاه تاریخی کوشک کهنه را با ذکر منابع و مآخذ مختلف بیان نموده است.
این بخش سالنامه در واقع بیانگر جایگاه تاریخی و ادبی دوران درخشان تیموریان است که با چیدمان درست و اخذ اطلاعات از منابع گوناگون خواننده را از اهمیت بلند ارزش های تاریخی ادوار پیشین مطلع میسازد.
بخش دوم با معرفی جایگاه زن در شعر ضیاء الحق سخا آغاز یافته و در ادامه انوار سهیلی مولانا حسین واعظ کاشفی و نسخ چاپی آن با ذکر منابع معرفی گردیده و به همین ترتیب شعر و رسالت اش از دیدگاه یک شاعر بیان شده است. در این بخش که ویژهء ادبیات است همچنین نگاهی به فرهنگ تحفته الاحباب سلطان علی اوبهی افکنده شده است.
بخش سوم که حاوی مطالب فرهنگی و هنری ست سیر تکامل هنر در عصر تیموریان را بررسی نموده و نیم نگاهی به سیر تکامل خط عربی در زبان دری انداخته است.
بخش چهارم و پایانی سالنامهء فرگرد شخصیت های اندیشمند ، ادیب و تاثیرگزار ادوار گذشته نظیر ابوالفضل بیهقی، محجوبه هروی و مولانا ابونصر محمداعظم برنابادی را معرفی نموده و گوشه هایی از زنده گی نامهء برخی از شخصیت های ادبی و فرهنگی را بیان نموده است.
در آخرین صفحات معرفی شخصیت ها در نگاشتهء کوتاه به معرفی طنز به عنوان یکی از گونه های ادبی پرداخته شده ومطالب کوتاه طنزگونه از شخصیت های محلی پیشکش شده است.
و حالا چند مورد دوستانه !
– با توجه به وضعیت فعلی که بازار مطالعه،تفکر و خواندن روزنامه و جراید از رونق افتاده و مشتریان کمتری دارد چاپ سالنامهء فرگرد میتواند روزنه امید تازه ای برای نسل جوان و پویای میهن باشد و یقینن سیری بر گذشتهء درخشان سرزمین مشترک مان و آثار بجا مانده از آن ادوار ضمن اینکه ما را خوشحال میسازد حس ندامت و سرخورده گی از بی مایه گی عصر فعلی را در ذهن هر انسان متفکری متبلور می سازد.
– مطالب منتشرهء فرگرد طوریکه از نام آن پیداست دربرگیرندهء موضوعاتی ست با وجههء تاریخی ،ادبی،فرهنگی … و مخاطب این نوع نگارش خاص است و معمولا علاقه مندی همه گانی به خوانش همهء مطالب منتشرهء سالنامه وجود ندارد کما اینکه خواننده گان مطالب سیاسی،اجتماعی و ورزشی محتوای مطالب و مقالاتی را بیشتر می پسندند که با داشته های ذهنی شان همخوانی داشته باشد.
– در بعد شیوهء نگارش و انتخاب مطالب بادرنظرداشت پالیسی و سیاست نشراتی سالنامه، اطلاعات به شیوهء تاریخی و بگونه ای چیده شده که بتواند معلومات مفصلی به خواننده ارائه کند اما اطالهء مطالب گاها سبب پراکنده گی ذهنی خواننده و صرف نظر از خوانش ادامهء مطلب میگردد بطور مثال در بخش معرفی انوار سهیلی و نسخ چاپی موجود آن توضیحات زیادی داده شده که این مورد میتواند خستگی ذهنی مخاطب را به دنبال داشته باشد.
– اخلاقا هر رسانه و پایگاه اطلاع رسانی در پهلوی رسالت بیداری و هوشیاری جامعه ، مسئولیت مطالب منتشرهء خویش را عهده دار می باشد و آنچه از طریق رسانه (صوتی،تصویری ، طباعتی) نشر میشود بیانگر دیدگاه و پالیسی همان رسانه است و با این حساب در پهلوی نویسنده،پایگاه اطلاع رسانی نیز پاسخگو خواهد بود. وقتی رسانه ای در ویرایش مطالب دست باز داشته باشد بی مفهوم است که مسئولیت محتوای نشراتی اش را به دوش نداشته باشد،پس نوشتن این عبارت ” مسئولیت نوشته های منتشره به دوش نویسنده گان آنست ” به نظرم اضافی است.
#با_طنز_موافقم_با_توهین_نه
طنز یکی از گونه های مورد پسند مخاطبان است که میتواند مشکلات بیشماری را در قالب قصه گونه های کوتاه یا نمایش دراماتیک و گونه های مدرن امروزی دوربین مخفی و … بیان نماید و شاید از اولین انسان های روی زمین بگونهء ابتدایی آغاز یافته و تا ختم بشریت هم تداوم یابد. طنز هم مثل دیگر ژانرهای ادبی دارای بخش ها و انواع مختلف است که وجه مشترک همهء انواع آن تفکیک (طنز از اهانت) است. طنز باید بگونه ای بیان یا نوشته شود که فرد یا جمعی را در قالب الفاظ گفتاری و نوشتاری توهین نکند و از جانبی هم با واقعیت های عینی جامعه سازگار باشد.
در قسمتی از طنز منتشره سالنامه فرگرد طنزگونهء ماما نسیم و قبرستان زنده جان در قسمتی از طنز خویش میگوید “به قرآن اگه اینا شهید شده باشند ، اینا همه از گشنگی مردند اگه قبول نداری یک تکه نان بنداز همه از قبرها خو بلند میشند.”
این عبارت میتواند مخالف کرامت انسانی تلقی شودش و انداختن نان به ادبیات گفتاری عامیانه برای انسان بکار برده نمی شود ،چه بسا که او مدفون باشد و از عالم احیاء بریده باشد ؛از سویی هم این شیوه پرداختن به طنز، صفت ناپسند (گشنه صفتی) را به یک جامعه و محیط اطلاق میکند. پس در یک عبارت میتوان گفت ؛ طنز را دوست داریم ، حتک حرمت را نه !
در پایان ، چاپ نخستین سالنامهء فرگرد را به جوانان پر تلاش،فرهنگ دوست و آینده نگر محیط مان تبریک میگویم و از صمیم قلب برای تان موفقیت و سرفرازی آرزو دارم.
