زندگی دو هنرمند افغانستان ازکابل تا کنیتکت آمریکا
چند روزپیش یک سازمان بین‌المللی که از صنعتگران در مکان‌های ناآرام حمایت می‌کند، بااین استاد سفال‌گر افغانستان تماس گرفت . به او توصیه شد که مدارک خود را برای خروج از کشور آماده کند. طالبان کابل را در 15 آگست بازپس گرفته بودند و در چند روز دیگر آخرین پرسونل آمریکایی پایتخت افغانستان را ترک می‌کردند . این پایان طولانی‌ترین درگیری نظامی در تاریخ آمریکا بود که ازسویی افغانستان را در آینده‌ای تاریک و نامشخصی فرو میبرد.کنیتکت مگزین به صورت مفصل به گزارش زندگی آقای ملک زاده وآقای علی بابا اورنگ خوشنویس پرداخته است. به روایت کنیتکت مگزین:
ملک زاده با همسرو چهار فرزندشان، پنهانی به سفارت قطر در هتل سرینا در قلب پایتخت رفتند. حوالی ساعت 11 شب ملک‌زاده، خانواده‌اش و بسیاری از خانواده‌های صنعتگر دیگر که به آنها کمک می‌کردند، حداقل در ده‌ها اتوبوس سوار شدند و به سمت فرودگاه کابل حرکت کردند. فقط 11 خانواده به اطراف فرودگاه رسیدند. بقیه توسط طالبان برگشت داده شدند. آنها شب را در خیابان بیرون فرودگاه خوابیدند.ملک زاده که اکنون 38 سال دارد، اصالتاً اهل استالف، در شمال کابل است.
قالین بافی و نجاری از مشاغل رایج دراستالف بود. اما استالف بیشتر به خاطر سفال های لعاب دار دست ساز و منحصر به فردش شناخته می شود. او می گوید: « طبیعی بود من این حرفه را داشته باشم». هم پدر و هم پدربزرگش ریاست صنف صنعتگران محلی در استالف را بر عهده داشتند.اما همانطور که استالف و هدایای آن توسط ساکنان و مسافران آن ارزشمند بود – بازدیدکنندگان بین‌المللی برای خرید کالاهایش از کابل به استالف سفر می‌کردند . در طول قرن ها، استالف چندین بار غارت، فتح و ویران شده است، هم به دلیل منابع طبیعی و هم موقعیت استراتژیک خود در جاده کابل. طالبان در اواخر دهه 1990 به استالف آمدند و مواشی را کشتند و خانه ها و مشاغل از جمله کارگاه پدر ملک زاده را به آتش کشیدند. ملک زاده در آن زمان نوجوان بود. ملک زاده در سال 2016 هنگام بازدید از فیلادلفیا برای نمایش صنایع دستی موزه هنر فیلادلفیا برای نمایش سفال های خود، به یک ایستگاه رادیویی عمومی گفته بود: «وقتی طالبان آمدند و روستا را به آتش کشیدند، هیچ نشانی از زندگی در روستا وجود نداشت. «مردم رفتند و هنری نبود. حتی درخت‌ها سوختند، خانه‌ها سوختند، چیزی نمانده بود.»
سقوط طالبان در سال 2001 امید جدیدی را هم برای افغانستان و هم برای استالف به ارمغان آورد. او می‌گوید که از سال 2019، پس از بازگشت از یک نمایش در لندن، ملک‌زاده با تلفن همراه خود تماس‌های تهدیدآمیزی دریافت کرد که «از طرف طالبان یا گروه‌های تروریستی دیگر به من اطلاع دادند که در خطر هستم». من متهم به جاسوسی بودم،چون برای دولت آمریکا کار می‌کردم. این تماس‌ها شخصاً مرا تهدید می‌کرد، اما نگران خانواده‌ام بودم.»
علی‌بابا اورنگ اما اصالتاً اهل جاغوری، در استان غزنی در جنوب شرقی افغانستان، خوشنویس است. بسیاری از آمریکایی ها که به خوشنویسی فکر می کنند، ممکن است دعوت نامه های رسمی عروسی را تصور کنند. کار اورنگ در جهان دیگری اماجریان دارد. این مرد 51 ساله با استفاده از حروف الفبای عربی و فارسی، خط نستعلیق را خلق می‌کند – آثاری که داستان‌هایی را از طریق هنر روایت می‌کنند. او با قلم موها و رنگ های جوهر متعدد، ترکیبی از خطوط و سایه ها را در طیف وسیعی از اندازه ها ایجاد می کند. او با دریافت آموزش عالی هنری در ایران، مکرراً از ضرب المثل های ایرانی و افغانستان الهام می گیرد و آنها را در قطعات خود می گنجاند. آثار اورنگ از سال 1997 در افغانستان، بحرین، ایران و پاکستان با چندین نمایشگاه انفرادی به نمایش گذاشته شده است.او در سراسر جهان به عنوان یکی از معتبرترین خوشنویسان اسلامی زنده امروزی شناخته می‌شود، «نام او مترادف با کیفیت، مهارت و اصالت است». با نزدیک شدن به پایان سال های حضور ایالات متحده در افغانستان، اورنگ و ملک زاده خانواده های خود را به کابل منتقل کردند و در ساختمان های چند طبقه زندگی می کردند. هر دو با موسسه ای همکاری داشتند که در سال 2006 توسط روری استوارت و شاه چارلز سوم (در آن زمان شاهزاده ولز) با مشارکت رئیس جمهور افغانستان حامد کرزی برای حمایت از صنعت صنایع دستی افغانستان تأسیس شده بود.
روری استوارت، یکی از اعضای سابق پارلمان بریتانیا، ملک زاده را در کارگاه روستای استالیف خود ملاقات کرده بود، ملک زاده می گوید که قبل از تسلط طالبان در ماه آگست 2021، زندگی در کابل عمدتاً آرام بود. زمانی که طالبان قدرت را به دست گرفتند، اوضاع به طرز چشمگیری تغییر کرد. دختران دیگر نمی توانستند به مدرسه بروند، خواربار فروشی ها بسته و رفت و آمد محدود شد. شهر ساکت و متروک شد. 11 خانواده ابتدا وارد قطر شدند و در آنجا به مدت 24 روز در خانه های موقت در پایتخت دوحه ماندند، سپس به مدت شش ماه به مقدونیه شمالی رفتند و به دوحه بازگشتند.
پس از دریافت مجوز نهایی، 10 خانواده در 8 مارچ وارد ایالات متحده شدند ، به فرودگاه بین‌المللی دالاس در ویرجینیا رسیدند و چند هفته را در فورت لی، ویرجینیا گذراندند و سپس در اواخر مارچ 2022 به کانکتیکات آمدند. از کابل تا کنتیکت 6668 مایل فاصله دارد. از طریق هوا، 15 ساعت و 58 دقیقه طول می کشد – اگر بتوانید پرواز داشته باشید. اما برای این 10 خانواده هفت ماه طول کشیده بود.
به گفته شوشانا استوارت، آنها عمدتاً از طریق تلاش های روزا دلاورو، نمایندهء ایالات متحده به کانکتیکات آمدند. زمانی که دلاورو به عنوان بخشی از یک هیئت کنگره به این کشور سفر کرده بود، این دو در افغانستان باهم ملاقات کرده بودند. ترتیبات اسکان خانواده ها در کنتیکت از طریق خدمات پناهندگان و مهاجران (IRIS)، یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در نیوهیون که ده ها خانواده افغانستان را در این ایالت اسکان داده ، هماهنگ شده است.ملک زاده و اورنگ که اکنون در نیو میلفورد زندگی می کنند، خلاقانه درتدوام هنرخود می کوشند.سال گذشته، این دو صنعتگر آثار خود را در چندین گالری کانکتیکات به نمایش گذاشتند .
